Παρουσιάστηκε στη Λευκωσία η Ανθολογία Κυπριακής Ποίησης 1960-2018

Η Ανθολογία στην οποία περιλαμβάνονται 47 εν ζωή Κύπριοι ποιητές, καλύπτει μια περίοδο ποιητικής δημιουργίας μισού σχεδόν αιώνα και τεσσάρων λογοτεχνικών γενιών: 1. γενιά της Ανεξαρτησίας, 2. γενιά της Εισβολής, 3. γενιά της Κατοχής και της αφθονίας, 4. νεότερη, ακόμη αδιαμόρφωτη, ομάδα ποιητών.

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Ανοικτού Πανεπιστημίου δρ Αντώνης Πετρίδης σημείωσε στην ομιλία του ότι η ανθολογία την οποία δημιούργησαν οι ποιητές Γιώργος Χριστοδουλίδης και Παναγιώτης Νικολαΐδης «είναι το καινούριο μέλος μιας πολύ καλής παρέας». Είναι συγκεκριμένα η τέταρτη ανθολογία κυπριακής ποίησης που κυκλοφορεί τα τελευταία δέκα χρόνια.

Τόνισε ότι κάθε ανθολόγηση είναι βεβαίως η προσωπική διήθηση ενός πελάγους. Τα κριτήρια είναι πάντοτε και αναπόφευκτα υποκειμενικά — και όταν οι ανθολόγοι είναι ποιητές, η κρίση των κριτηρίων οφείλει να είναι λιγότερο απόλυτη. «Η ανθολογία των Χριστοδουλίδη-Νικολαΐδη συγκεντρώνει εκατοντάδες όμορφους στίχους από μια ενδεικτική γκάμα εν ζωή Ελληνοκυπρίων ποιητών και χαρακτηρίζεται από σειρά καινοτομιών στον τρόπο με τον οποίο οι στίχοι αυτοί φιλτράρονται. Παραμένει όμως πρωτίστως η αποκάλυψη της ιδιαίτερης ματιάς δύο σημαντικών ποιητών, που αντικρύζουν το έργο συγχρόνων τους — και ίσως η ανάλυση αυτού του βλέμματος να είναι το στοιχείο που θα βάλει στο μικροσκόπιό του ο γραμματολόγος του μέλλοντος. Και μην γελιόμαστε: θέλει αρετήν και τόλμην αυτή η ματιά, όταν ο ανθολόγος δεν καλύπτεται από κάποιον θεσμό (ο Τένυσον, λ.χ., ήταν Poet Laureate, όταν συνέβαλε στο Golden Treasury), ένα βραβείο-βράχο (ο Μίλοτς ήταν ήδη νομπελίστας) ή τη σχεδόν μεταφυσική αύρα που περιέβαλλε τους μεγάλους ποιητές του 19ου αιώνα, όπως ο Έμερσον και ο Λογκφέλ».

Καταλήγοντας, διερωτήθηκε: «Θα έκανε π.χ. ο ομιλών διαφορετικές επιλογές κατά τόπους ως προς τα ονόματα, τα ποιήματα, τις αναλογίες και τα σχετικά; Σαφώς! Αυτό όμως ΔΕΝ είναι το κριτήριο με το οποίο οφείλει να αξιολογήσει κανείς το βιβλίο που έχουμε σήμερα στα χέρια μας. Ισχύει πάντα αλλά για τις ανθολογίες ισχύει περισσότερο: αξιολογούμε το βιβλίο όπως έχει γραφτεί και όχι όπως θα το γράφαμε οι ίδιοι.»

Η δρ Εύα Πολυβίου, Φιλόγογος-ιστορικός, είπε ότι η ανά χείρας Ανθολογία Κυπριακής Ποίησης, 1960-2018 των Γιώργου Χριστοδουλίδη και Παναγιώτη Νικολαΐδη από τις εκδόσεις «κυμα», καλύπτει μια εκτενή περίοδο ποιητικής παραγωγής έξι δεκαετιών, από την ανεξαρτησία μέχρι τις μέρες μας, συγκεντρώνοντας για πρώτη φορά σε έναν τόμο αντιπροσωπευτικά δείγματα γραφής 47 αξιόλογων εν ζωή ποιητών οι οποίοι γράφουν στα Ελληνικά, πλην δύο εξαιρέσεων, των αγγλόφωνων ποιητών Γιώργου Ταρδίου και Στέφανου Στεφανίδη.

«Η επιλογή φυσικά,-παρατήρησε- των ποιητών και των ποιημάτων, όπως σε κάθε ανθολογία, βασίζεται αναπόφευκτα στο αισθητικό κριτήριο των ανθολόγων που, στην περίπτωσή μας, είναι και οι ίδιοι ποιητές». Πρόκειται, υπογράμμισε, ασφαλώς για ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο εγχείρημα, το οποίο επιδιώκει να προβάλει την ελληνόγλωσση κυπριακή ποίηση και να ενθαρρύνει τη μελέτη της μέσα στο πλαίσιο της ευρύτερης ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής, της οποίας άλλωστε αποτελεί, όπως εύστοχα σημειώνουν οι ανθολόγοι στην Εισαγωγή τους, «ένα ανθισμένο κλαδί».

Η κα. Πολυβίου, επεσήμανε ότι η Ανθολογία Κυπριακής Ποίησης των Χριστοδουλίδη – Νικολαΐδη «αναδεικνύει ουσιαστικά τον χαρακτήρα και την αισθητική ποιότητα της κυπριακής ποίησης, όπως αυτή διαμορφώνεται σε μια σημαντική χρονική έκταση έξι δεκαετιών, και την τοποθετεί στον ευρύτερο κορμό της Ελληνικής λογοτεχνίας, στην οποία δικαιωματικά ανήκει». Ταυτόχρονα,-κατέληξε- ενισχύει τις γέφυρες επικοινωνίας με το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και την κριτική, θέτοντας σε νέες βάσεις την πρόσληψη και μελέτη της κυπριακής ποίησης, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα.

Ο Γιώργος Χριστοδουλίδης στη δική του παρέμβαση ανέφερε ότι μαζί με τον Παναγιώτη Νικολαΐδη, αισθάνεται πλουσιότερος, «διότι αντλήσαμε από την ποίηση της Κύπρου τα κέρδη των ζώντων ποιητών της και της τα επιστρέψαμε πίσω συγκεντρωμένα και με το επιτόκιο της προσπάθειας που καταβλήθηκε». Συνέχισε λέγοντας ότι «τα αδιαπραγμάτευτα υποκειμενικά κριτήρια μας εξαντλήθηκαν στο πως εμείς προσλαμβάνουμε το τι είναι ποίηση, αλλά και στο τι δεχόμαστε ότι αποτελεί ποιητική αξία, χωρίς εμείς αισθητικά να το προτιμούμε».

Καταλήγοντας είπε: η παρούσα ανθολογία είναι πρωτίστως πολλές γεύσεις. Αν το δούμε κάπως ρομαντικά είναι όπως να μπαίνει κανείς σε ένα αρωματοπωλείο. Όχι για να αγοράσει ένα μοναδικό άρωμα, αλλά για να αποκομίσει μια σπάνια ανάμειξη αρωμάτων. Οπότε πέρα από τις αυτονόητες φιλολογικές χρησιμότητες που έχει μια ανθολογία ποίησης, η Ανθολογία Κυπριακής Ποίησης 1960-2018 είναι και μια άσκηση ομορφιάς, γούστου, καλαισθησίας, μια εξελικτική στο χρόνο αναζήτηση του συνολικά ωραίου, όπως αυτό εκπέμπεται σαν ορμητικός πίδακας από πολλές πηγές. Μια αισθητική ενατένιση σε έναν ολάνθιστο κήπο. Και τέτοιος είναι, πιστεύουμε, ο κήπος της ποίησής μας...

Ο Παναγιώτης Νικολαΐδης ανέφερε ότι ετοιμάζοντας την Ανθολογία Κυπριακής Ποίησης 1960-2018, επαναβεβαιώσαμε ότι αξιοσημείωτος αριθμός Κύπριων ποιητών χρησιμοποιεί την κυπριακή διάλεκτο είτε αμιγώς είτε σε συνδυασμό με τη νεοελληνική κοινή. «Γεγονός που καταδεικνύει-επεσήμανε- ότι η κυπριακή διάλεκτος αποτελεί μέχρι σήμερα ένα ζωντανό, γλωσσικό όργανο με ανεξάντλητο, ποιητικό βάθος και πλούσια ιστορία· κι αυτό, βεβαίως, παρά τον έντονο προβληματισμό που αντιμετωπίζει μόνιμα ο Κύπριος ποιητής και αφορά κυρίως τη δυσκολία που παρουσιάζει η πρόσληψη και η αναγνώριση της σπουδαίας, κυπριακής, διαλεκτικής ποίησης από τον πανελλήνιο λογοτεχνικό κανόνα.»

Είπε ότι «αν αναλογιστούμε, μάλιστα, ότι σε αντίθεση με τα εξαίρετα έργα της κρητικής λογοτεχνίας που αγαπήθηκαν στην Ελλάδα, σημαντικότατα έργα που έχουν γραφτεί στην κυπριακή διάλεκτο παραμένουν, δυστυχώς, αδικαίωτα και αχειροκρότητα σ’ αυτή τη μακρινή γωνιά -όπως εύστοχα έχει διατυπώσει ο σημαντικότερος ποιητής της νεότερης, κυπριακής ποίησης Κώστας Μόντης- τότε ο ακανθώδης προβληματισμός γύρω από τη δυσκολία πρόσληψης και αναγνώρισης της διαλεκτικής, αλλά και γενικότερα της κυπριακής ποίησης στην Ελλάδα καθίσταται αναγκαίος. Κι αυτό γιατί, πιστεύω ακράδαντα ότι η κυπριακή ποίηση αποτελεί ανθισμένο κλαδί της ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής, με τις ιδιαιτερότητες και τις ιδιομορφίες της ανθρωπογεωγραφίας, του τόπου και της διαλέκτου, να λειτουργούν μόνον εμπλουτιστικά και επιβεβαιωτικά και όχι διαχωριστικά. »

Καταλήγοντας, σημείωσε ότι η Ανθολογία Κυπριακής Ποίησης 1960-2018 δεν είχε ως στόχο να αναδείξει μόνο τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της κυπριακής ποίησης ή την αισθητική της ποιότητα, αλλά και να δημιουργήσει μια νεόδμητη γέφυρα επικοινωνίας της κυπριακής ποίησης με το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Και με αυτό τον τρόπο η Ανθολογία αυτή φιλοδοξεί να αποτελέσει έναυσμα, ώστε να ανανεωθεί το ενδιαφέρον για την ποίηση που παράγεται στο νησί, αλλά και χρήσιμη προσθήκη στην προβολή και μελέτη της κυπριακής ποίησης.

Στην Ανθολογία ανθολογούνται οι ακόλουθοι ποιητές:

Γιώργος Μοράρης
Κυριάκος Χαραλαμπίδης
Κώστας Βασιλείου
Μιχάλης Πασιαρδής
Ντίνα Παγιάση Κατσούρη
Πολύβιος Νικολάου
Στέφανος Κωνσταντινίδης
Ανδρέας Καρακόκκινος
Ανδρέας Πετρίδης
Ανδρέας Χατζηθωμάς
Αντώνης Πιλλάς
Γιώργος Μολέσκης
Έλενα Tουμαζή Ρεμπελίνα
Λεύκιος Ζαφειρίου
Λίλη Μιχαηλίδου
Μαρία Περατικού Κορακάκη
Μάριος Αγαθοκλέους
Μιχάλης Πιερής
Μόνα Σαββίδου Θεοδούλου
Νάσα Παταπίου
Φροσούλα Κολοσιάτου
Χρήστος Μαυρής
Αγγέλα Καϊμακλιώτη
Αλεξάνδρα Γαλανού
Ανδρέα Γεωργαλλίδης
Βάκης Λοϊζίδης
Γιώργος Καλοζώης
Γιώργος Χαριτωνίδης
Γιώργος Χριστοδουλίδης
Ελένη Κεφάλα
Ευτυχία Παναγιώτου
Ευφροσύνη Μαντά Λαζάρου
Ζέλεια Γρηγορίου
Λεωνίδας Γαλάζης
Μιχάλης Παπαδόπουλος
Νένα Φιλούση
Πάμπος Κουζάλης
Παναγιώτης Νικολαΐδης
Στέφανος Σταυρίδης
Χριστιάνα Αβρααμίδου
Ανδρέας Τιμοθέου
Αντωνίνη Σμυρίλλη
Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου
Μαρίνα Αρμεύτη
Στέλλα Βοσκαρίδου
Γιώργος Ταρδίος
Στέφανος Στεφανίδης

Πηγή: ΚΥΠΕ