Συλλογή Έργων Τέχνης της Πρεσβείας της Ελλάδας στην Κύπρο

 
Η συλλογή αριθμεί 150 έργα από τα οποία τα 122 υπογράφουν Κύπριοι καλλιτέχνες και τα υπόλοιπα 28 Έλληνες με το πρώτο έργο της, μία τοπιογραφία του «πατέρα» της κυπριακής ζωγραφικής Τηλέμαχου Κάνθου να είχε αγοραστεί από το ελληνικό προξενείο στις 28 Απριλίου 1959.
 
Η συγγραφή των κειμένων, η έρευνα και η γενική επιμέλεια του λευκώματος ανήκει στην ιστορικό τέχνης, Ελένη Νικήτα, η καλλιτεχνική και τυπογραφική επιμέλεια στις εκδόσεις Εν Τύποις και στη Βούλα Κοκκίνου, τα έργα φωτογράφισε ο Χρίστος Αβρααμίδης ενώ τα κείμενα επιμελήθηκε η Γεωργία Πανσεληνά.
 
Σε χαιρετισμό του στην παρουσίαση της έκδοσης, την οποία φιλοξένησε στην κατοικία του, ο Πρέσβης της Ελλάδας, Ηλίας Φωτόπουλος, είπε πως «ήταν ήδη γνωστό ότι η ελληνική πρεσβεία, εδώ στην Κύπρο, διαθέτει μια συλλογή έργων τέχνης, τώρα μικρή, μεγάλη, σημαντική ή όχι ήταν αυτή η συλλογή, κανείς δεν μπορούσε να απαντήσει και αυτό το κενό προσπαθήσαμε να καλύψουμε».
 
Πρόσθεσε ότι «εργαστήκαμε συστηματικά και επίμονα για ένα ολόκληρο χρόνο, για την εκτίμηση, καταγραφή, μελέτη, φωτογράφιση και τεκμηρίωση της συλλογής και καταφέραμε να δώσουμε μία τεκμηριωμένη απάντηση για την πραγματική διάσταση της συλλογής μας».
 
Αναφερόμενος στη συλλογή έργων τέχνης της πρεσβείας, ο κ. Φωτόπουλος, είπε ότι για τον ίδιο, «εκείνο που κατά τη γνώμη μου υποδηλώνει η δημιουργία της συλλογής, δεν τόσο η καλλιτεχνική αξία της, ή πόσο ανεκτίμητη είναι, αλλά το πώς δημιουργήθηκε η συλλογή, γιατί αυτό κρύβει κάτι πιο σπουδαίο».
 
Εξήγησε ότι «από τη μία πλευρά, στη δημιουργία της συλλογής,  βρίσκεται ο αείμνηστος Πρέσβης Μιχάλης Δούντας, ο οποίος τον καιρό που υπηρετεί εδώ στην Πρεσβεία, πέρα από το βαρύ φορτίο που έχει να σηκώσει μετά τις τραγικές συνέπειες της εισβολής το 1974, στέκεται δίπλα στους καλλιτέχνες, τους αγκαλιάζει προσπαθώντας να απαλύνει λίγο το βάρος που σκέπαζε τις ψυχές και τις καρδιές όλων και είναι τα χρόνια εκείνα που η Πρεσβεία αποκτά το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής της».
 
Από την άλλη πλευρά, είπε ο Έλληνας Πρέσβης, «σε άλλη χρονική στιγμή, και με διαφορετικά δεδομένα προστίθεται στη συλλογή, η δωρεά του Σολωμού Φραγκουλίδη, ο οποίος στην ομιλία του, στην έκθεση έργων του το 1977, στη Γκαλερί ‘ΖΥΓΟΣ 2’, στη Λευκωσία, μιλάει με ιδιαίτερη συγκίνηση και θαυμασμό  για τα όμορφα χρόνια που έζησε στην Ελλάδα, της Μικρασιατικής Καταστροφής, του Β΄ Παγκόσμιου Πόλεμου και της κατοχής, αλλά και των ηθικών αξιών και ιδανικών και εκεί απολαμβάνει απλόχερα αυτό που έχουν να του προσφέρουν οι φίλοι και οι γνωστοί του».
 
Όπως είπε ο κ. Φωτόπουλος, «αυτό δεν είναι τίποτα άλλο πέρα από τη φιλία, την αγάπη, τη στοργή, ενώ παράλληλα τον προσανατολίζουν στην αναζήτηση των ιδανικών, που και εκείνοι έχουν κάνει τρόπο ζωής και επίσης δίνουν την ψυχή τους στο Ελληνόπουλο από την Κύπρο, για να σπουδάσει και να εργαστεί».
 
Η ελληνική πολιτεία αργότερα θα του παραχωρήσει τιμητική σύνταξη.
 
Για όλα αυτά αισθάνεται ένα ηθικό χρέος προς την Ελλάδα, όπως δημόσια δήλωσε και όπως σημείωσε ο Πρέσβης της Ελλάδας, ο Σολωμός Φραγκουλίδης, «είναι αυτό το ηθικό χρέος που τον ωθεί να αφήσει ό,τι απομείνει από το έργο του μετά το τέλος των ημερών του στην Ελλάδα».
 
Κατ΄ αρχήν, είπε ο κ. Φωτόπουλος, «φαίνεται ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές μεταξύ τους περιπτώσεις, που έτυχε να συμπέσουν, στην Πρεσβεία της Ελλάδας στην Κύπρο, ωστόσο, νομίζω ότι αυτά τα δύο γεγονότα μόνο τυχαία δεν μπορούν να χαρακτηριστούν γιατί πίσω από αυτό υπάρχει μια κοινή σταθερά, η οποία παραμένει αναλλοίωτη εδώ και χρόνια».
 
«Αυτή η σταθερά δεν είναι άλλη από τη σχέση Ελλάδας και Κύπρου» τόνισε ο Έλληνας Πρέσβης για να προσθέσει ότι «αυτή η σταθερή σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα σε Ελλάδα και Κύπρο, αποτυπώνει τους ακατάλυτους και πανάρχαιους αδελφικούς δεσμούς που συνδέουν τις δύο χώρες και ενισχύονται στο πέρασμα του χρόνου». 
 
«Είναι μια σχέση ζωντανή που εκφράζει έντονα την αγάπη και τη φροντίδα στις δύσκολες στιγμές που προκύπτουν και στις δύο πλευρές και νομίζω ότι για όλα αυτά έχω κάθε λόγο να αισθάνομαι υπερήφανος», είπε ο Ηλίας Φωτόπουλος.
 
Έκλεισε την ομιλία του κάνοντας μνεία «στην αναβίωση του πανάρχαιου αλλά και πρωτοποριακού θεσμού της χορηγίας» για να ευχαριστήσει την εταιρεία ΕΚΟ, Ελληνικά Πετρέλαια Κύπρου, η οποία ανέλαβε τη δαπάνη της δημιουργίας και της έκδοσης του λευκώματος.
 
Παρουσιάζοντας το λεύκωμα, η κ. Νικήτα είπε πως το «το γεγονός ότι η αγορά έργων τέχνης από την ελληνική πρεσβεία συνδέεται με την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας δηλώνει τη θέληση της Ελλάδας για στήριξη της πολιτιστικής ζωής και δημιουργίας της νεοσύστατης τότε Κυπριακής Δημοκρατίας».
 
Πρόσθεσε ότι ο μεγαλύτερος όγκος των έργων αγοράστηκε κατά τις δεκαετίες 1960 – 1970 δίνοντας μετά τη δική της ερμηνεία για την ενέργεια αυτή του ελληνικού δημοσίου.
 
Όπως είπε η κ. Νικήτα, «η απόφαση της ελληνικής πρεσβείας για αγορά έργων Κυπρίων καλλιτεχνών αποτελεί απτή απόδειξη της έμπρακτης θέλησης της Ελλάδας να στηρίξει την κυπριακή εικαστική δημιουργία και ιδιαίτερα τους Κύπριους καλλιτέχνες σε μια εποχή κατά την οποία το ντόπιο αγοραστικό κοινό ήταν ελάχιστο και γενικότερα δεν είχαν ακόμη δημιουργηθεί ή καλύτερα εδραιωθεί επίσημοι θεσμοί για στήριξη της εντόπιας καλλιτεχνικής δημιουργίας».
 
Ανέφερε οι σημαντικότεροι σταθμοί στη δημιουργία της συλλογής είναι δύο, ο πρώτος σταθμός είναι η περίοδος μετά από το 1974, όταν της Ελληνικής Πρεσβείας ηγείτο ο αείμνηστος πρέσβης Μιχάλης Δούντας, ενώ το έτος 1986, προστίθεται στη συλλογή της πρεσβείας το σύνολο των έργων, 38 στον αριθμό, του αποβιώσαντος Σολωμού Φραγκουλίδη.
 
Η κ. Νικήτα είπε ότι τα έργα αποκτήθηκαν τις δεκαετίες του 1960 και 1970 και ως εκ τούτου εκπροσωπούνται καλλιτέχνες της πρώτης και δεύτερης γενιάς δηλαδή καλλιτέχνες που γεννήθηκαν μεταξύ των ετών 1885 και 1940, οι οποίοι δραστηριοποιήθηκαν ιδιαίτερα τις συγκεκριμένες αυτές δεκαετίες.
 
Στη συλλογή της πρεσβείας της Ελλάδας συναντούμε, μεταξύ άλλων έργα των Αδαμάντιου Διαμαντή, Τηλέμαχου Κάνθου, Μιχαήλ Κάσσιαλου.
 
Εξέχουσα θέση κατέχει και έργο της πρώτης Κύπριας γλύπτριας, Παυλίνας Παυλίδου, ως επίσης και έργα της πρώτης μετά την ανεξαρτησία γενιάς καλλιτεχνών οι οποίοι εισάγουν, τη δεκαετία του 1960, «το νέο πνεύμα της έρευνας και της τέχνης δίχως εθνικά σύνορα».
 
Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για τους εικαστικούς, Χριστόφορος Σάββα, Στέλιο Βότση, Στας Παράσχο, Αντρέα Λαδόμματο, οι οποίοι, όπως είπε η κ. Νικήτα, «τεκμηριώνουν την τάση προς τη διερεύνηση καινούργιων εικαστικών λεξιλογίων και ιδιαίτερα την πορεία προς την αφαίρεση που ακολούθησαν οι καλλιτέχνες που επέστρεψαν στην Κύπρο από τις σπουδές τους στο εξωτερικό πορεία την οποία σταμάτησε η τουρκική εισβολή».
 
Τέλος, αναφορά, έγινε και σε έργο της Τουρκοκύπριας ζωγράφου, Αϊλίν Ορέκ, το οποίο εκτιμάται ότι αγοράστηκε στην ατομική της έκθεση το 1969 γεγονός που καταδεικνύει την πρόθεση της πρεσβείας της Ελλάδας να στηρίξει και Τ/κ καλλιτέχνες, είπε, τέλος, η κ. Νικήτα.
 
Ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας ΕΚΟ, Γιώργος Γρηγοράς, σε σύντομο χαιρετισμό του είπε ότι αποτελεί τιμή για την εταιρεία η συνεργασία με την Πρεσβεία της Ελλάδας για την έκδοση του λευκώματος, το οποίο αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο την κυπριακή τέχνη.
 
Στην εκδήλωση παρουσίασης του λευκώματος παρέστησαν, μεταξύ άλλων, ο Γενικός Εισαγγελέας, Κώστας Κληρίδης, ο Επίσκοπος Μεσαορίας, Γρηγόριος, ο Πρόεδρος του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) Ιωσήφ Ιωσήφ, ο Διευθυντής του ΚΥΠΕ, Γιώργος Πενηνταέξ, ακαδημαϊκοί, καλλιτέχνες, διπλωμάτες και άλλοι προσκεκλημένοι.

Πηγή: (ΚΥΠΕ/ΑΑΓ/ΓΒΑ)