Μνημόσυνο μακαριστού Αρχιεπισκόπου Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας Γρηγορίου (1928-2019)

Παρήλθαν ήδη δύο έτη από την κοίµηση του αειµακάριστου Αρχιεπισκόπου Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας Γρηγορίου, στις 20 Νοεµβρίου 2019 και ολόκληρη η Οµογένεια της Μεγάλης Βρετανίας, αλλά και η γενέτειρά του Κύπρος και η Ελλάδα αναµιµνήσκονται µε ευγνωµοσύνη και εκτίµηση τη διακονία του και το ανεκτίµητο έργο και την προσφορά του στην Ορθοδοξία και στον Ελληνισµό. Γεννήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 1928, στο τουρκοκρατούµενο από το 1974 χωριό Μαραθόβουνος στην πεδιάδα της Μεσαορίας της επαρχίας Αµµοχώστου Κύπρου. Ένατος και τελευταίος γόνος του γεωργού και οικοδόµου Θεοχάρη Χατζηττοφή και της Μαρίας το γένος Κορώνη απο την Αγκαστίνα, έµεινε ορφανός από πατέρα σε ηλικία µόλις τριών χρόνων. Μετά τη φοίτησή του στο δηµοτικό σχολείο του χωριού του, πρωτοδούλευψε µαθητευόµενος τσαγκάρης για µισό σελίνι τη βδοµάδα για οκτώ χρόνια. Σε ηλικία όµως 20 ετών, αποφασίζει να µάθει πιο πολλά γράµµατα και γίνεται δεκτός στη δεύτερη τάξη της Ανώτερης Σχολής της γειτονικής κωµόπολης του Λευκονοίκου. Δυο χρόνια αργότερα, ο Γρηγόριος, µετεγγράφεται στο Παγκύπριο Γυµνάσιο Λευκωσίας, στην τετάρτη τάξη. Για να γίνει όµως αυτό, σύµφωνα µε τους σχολικούς κανονισµούς, ο Γρηγόριος όφειλε να φορέσει ράσο γιατί µόνο κληρικοί µπορούσαν να εγγραφούν σε τέτοια ηλικία. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄ έκειρε τότε τον Γρηγόριο

σε Μόναχο και στις 24 Ιουνίου 1953 τον χειροτόνησε διάκονο. Το 1954, µετά την αποφοίτηση του από το Παγκύπριο Γυµνάσιο, µεταβαίνει στην Αθήνα όπου φοιτά στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Καλύπτει τα έξοδα του από τις οικονοµίες που είχε κάνει όταν ήταν ακόµα µαθητής του Γυµνασίου και υπηρετώντας ως διάκονος σε ναό των Αθηνών. Στις 6 Απριλίου 1959, µετά τη

συµπλήρωση των πανεπιστηµιακών του σπουδών φτάνει στο Λονδίνο, όπου διορίζεται ως αρχιµανδρίτης στον ιερό ναό Αγίων Πάντων. Στις 19 Απριλίου ο διάκονος Γρηγόριος χειροτονείται σε πρεσβύτερο από τον Αρχιεπίσκοπο Θυατείρων Αθηναγόρα Καββάδα στον ιερό ναό Αγίων Πάντων, τον οποίο έµελλε να υπηρετήσει πάνω από µια δεκαετία, αρχικά ως εφηµέριος και ακολούθως ως ιερατικός προϊστάµενος. Με την άφιξη στο Λονδίνο του Αρχιεπίσκοπου Αθηναγόρα Κοκκινάκη

το 1964, ο αρχιµανδρίτης Γρηγόριος διορίζεται πρωτοσύγκελος της Αρχιεπισκοπής. Για µια δεκαετία ο Γρηγόριος υπηρετεί την Οµογένεια, ιδιαίτερα τις χιλιάδες των Κυπρίων µεταναστών που φτάνουν στο Λονδίνο αναζητώντας καλύτερη µοίρα, και εγκαθίστανται στην περιοχή του Camden Town. Διακονεί και κηρύσσει τον Λόγο του Θεού, τελεί τη θεία λειτουργία, βαπτίσεις, γάµους και κηδείες, µνηµόσυνα, αγιασµούς και δεήσεις, προσφέρει τη Θεία Κοινωνία και εξοµολογεί χιλιάδες πιστούς οι οποίοι

κάθε Κυριακή και γιορτή προσέτρεχαν στον ιερό ναό των Αγίων Πάντων. Τα βράδια διδάσκει στο Ελληνικό Σχολείο που λειτουργούσε µέσα στο Ναό κι αργότερα σε άλλα, που µε τη βοήθειά του ιδρύθηκαν σε άλλες ενορίες. Στις 26 Νοεµβρίου 1970, ο πρωτοσύγκελος Γρηγόριος εκλέγεται από τη Σύνοδο του Οικουµενικού Πατριαρχείου, και στις 12 Δεκεµβρίου χειροτονείται, Επίσκοπος

Τροπαίου. Ευθύς αµέσως αναλαµβάνει τη διοίκηση της κοινότητας Αποστόλου Βαρνάβα στο Wood Green του Βόρειου Λονδίνου, την οποία ανέδειξε ως την πιο δυναµική και άριστα οργανωµένη, ίσως, κοινότητα της Αρχιεπισκοπής. Ταυτόχρονα εξακολουθούσε να είναι ο στενότερος συνεργάτης και σύµβουλος του Αρχιεπισκόπου Αθηναγόρα Κοκκινάκη µέχρι το θάνατο του τελευταίου τον Σεπτέµβριο του 1979. Στις 16 Απριλίου 1988, η Ιερά Σύνοδος του Οικουµενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, εκλέγει τον Επίσκοπο Τροπαίου Γρηγόριο, Αρχιεπίσκοπο Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας και η ενθρόνιση του γίνεται στις 29 Μαΐου 1988 στον καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας του Λονδίνου. Παρέµεινε ως Αρχιεπίσκοπος µέχρι τον Ιούλιο του 2019, και κατά τη διάρκεια της διακονίας του επιτεύχθηκε αλµατώδης πρόοδος σε όλους τους τοµείς που αφορούσαν την Αρχιεπισκοπή και τις Ελληνορθόδοξες Κοινότητες της Μ.Βρετανίας.

Συνοψίζοντας την προσφορά της Μητρόπολης και µετέπειτα Αρχιεπισκοπής Θυατείρων και Μ. Βρετανίας τόσο στην Ορθοδοξία όσο και στον Ελληνισµό, από την ίδρυσή της, ο Αρχιεπίσκοπος Γρηγόριος, το έτος 2005 σκιαγράφησε ένα αξιοθαύµαστο έργο το οποίο επιτελέστηκε στα µέχρι τότε 83 χρόνια ζωής της. Ανέφερε χαρακτηριστικά: Με πιστότητα και αποστολικό ζήλο όχι µόνο εποίµανε τους ορθόδοξους, αλλά έβαλε και τη σφραγίδα της στην γενικότερη κοινωνία και την εκκλησία της χώρας. Ίδρυσε ναούς, οργάνωσε τους πιστούς σε ενορίες και της διακόνησε µε πιστότητα τόσες

δεκαετίες. Πράγµατι, τα πιο κάτω στοιχεία τεκµηριώνουν την αδιαµφισβήτητη πρόοδο που

επιτεύχθηκε στις οκτώ δεκαετίες Ελληνορθόδοξης παρουσίας στο Ηνωµένο Βασίλειο.

• Όταν ιδρύθηκε η Μητρόπολη Θυατείρων, το 1922, υπήρχαν στη Μ. Βρετανία

µόνο τέσσερις κοινότητες–εκκλησίες. Σε οκτώ δεκαετίες αυξήθηκαν σε 116

κοινότητες, οι πλείστες των οποίων είχαν ιδιόκτητους ναούς, απέκτησαν

περιουσιακά στοιχεία και ήταν επανδρωµένες µε διακόνους, ιερείς, επισκόπους,

είχαν διοικητικά συµβούλια και το δικό τους κοινοτικό ταµείο.

• Όταν ιδρύθηκε η Μητρόπολη Θυατείρων υπήρχαν µόνο πέντε κληρικοί, ενώ επί

των ηµερών του Αρχιεπισκόπου Γρηγορίου διακονούσαν 92 κληρικοί: 10

διάκονοι, 77 ιερείς, 4 Επίσκοποι και ο Αρχιεπίσκοπος.

• Υπό την αιγίδα της Αρχιεπισκοπής ίδρύθηκε το 1987 η Σχολή Βυζαντινής

Μουσικής και Ψαλµωδίας για να καλλιεργήσει την αγάπη προς την

Εκκλησιαστική µουσική παράδοση της Ορθοδοξίας, την οποία ο Γρηγόριος

εδραίωσε και υποστήριξε.

• Από το έτος 2000 λειτούργησε Εκκλησιαστικό και Θεολογικό Ινστιτούτο µε

σκοπό τη µόρφωση νέων για να γίνουν κληρικοί.

• Στον τοµέα της Ελληνικής Παιδείας επί των ηµερών του Αρχιεπισκόπου

Γρηγορίου λειτουργούσαν υπό την αιγίδα της Αρχιεπισκοπής 50 Ελληνικά

σχολεία µε 4000 µαθητές και 200 δασκάλους και επιπρόσθετα υπήρχαν τρία

ηµερήσια σχολεία.

• Για την επιµόρφωση δασκάλων για τις ανάγκες της Ελληνικής Παροικιακής

Εκπαίδευσης λειτούργησε Ινστιτούτο Επιµόρφωσης Δασκάλων, στο οποίο

οµογενείς παρακολουθούν σεµινάρια ελληνικής γλώσσας και στοιχεία

παιδαγωγικής που τους προετοιµάζουν να διδάξουν στα Ελληνικά Παροικιακά

Σχολεία.

• Καθιερώθηκαν Συνέδρια, Συνάξεις και Συνελεύσεις για ενηµέρωση αλλά και την

εξέταση, ανάλυση και επίλυση των πιο σοβαρών προβληµάτων που αντιµετώπιζε

η Αρχιεπισκοπή και η Οµογένεια.

• Ο Αρχιεπίσκοπος Γρηγόριος εκπροσώπησε τον Οικουµενικό Πατριάρχη σε

Διεθνή Συνέδρια και Συµβούλια Ορθοδόξων Εκκλησιών από την µακρινή

Αυστραλία µέχρι τις Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής και από τις χώρες της

Ανατολικής Ευρώπης µέχρι την Αφρική. Συνόδευσε επίσης τον Οικουµενικό

Πατριάρχη Βαρθολοµαίο σε σηµαντικά ταξίδια του, όπως η επίσκεψή του στην

Πόλη του Βατικανού το 2004 για την επιστροφή των ιερών λειψάνων των Αγίων

Ιωάννου του Χυσοστόµου και Γρηγορίου του Θεολόγου από τον Πάπα Ιωάννη

Παύλο Β΄.

• Η Αρχιεπισκοπή Θυατείρων, µε τη συµµετοχή της στις θρησκευτικές υποθέσεις

και τις διασυνδέσεις και επαφές της µε άλλες Εκκλησίες, Δόγµατα και

Θρησκείες, κατόρθωσε να συµβάλει στην αναβάθµιση της Ελληνορθόδοξης

παρουσίας και της συνδροµής και εκπροσώπησής της στα κοινά της Μεγάλης

Βρετανίας.

Μεταξύ των πιο σηµαντικών Οργανισµών και Συµβουλίων στα οποία

εκπροσωπείται η Αρχιεπισκόπή Θυατείρων είναι οι Ορθόδοξες Εκκλησίες στη

Μ. Βρετανία, Οργανισµοί Βρετανικών Εκκλησιών, Χριστιανοί και Ιουδαίοι,

Αρχηγοί των Εκκλησιών Λονδίνου, Χριστιανοί-Ιουδαίοι-Μουσουλµάνοι,

Εκκλησίες και Δήµοι, Εκκλησίες και Αστυνοµία και Εκκλησίες και Πολιτεία.

Η Αρχιεπισκοπή Θυατείρων ανάπτυξε σχέσεις µε τις άλλες Εκκλησίες και

Εκκλησιαστικές Κοινότητες της χώρας:

1) Με τους Αγγλικανούς, ο Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων, ως ο Αποκρισάριος του

Οικουµενικού Πατριαρχείου στο Παλάτι του Λάµπεθ (Lambeth Palace), επίσηµη

κατοικία του Αγγλικανού Αρχιεπισκόπου της Καντουαρίας, ανάπτυξε ιδιαίτερες

σχέσεις. Στενή υπήρξε η συνεργασία του Αρχιεπισκόπου Γρηγορίου και των

εκάστοτε Αρχηγών της Αγγλικανικής Κοινωνίας και των οργάνων της για

ζητήµατα κοινού ενδιαφέροντος, που παρουσιάζονται στη ζώη της χωράς.

2) Με τη Ρωµαιοκαθολική Εκκλησία, η οποία αριθµητικά είναι η δεύτερη

µεγαλύτερη Εκκλησία στο Ηνωµένο Βασίλειο µετά την Αγγλικανική.

3) Με τους Μεθοδιστές, µε τους οποίους ο Γρηγόριος είχε αναπτύξει ιδιαίτερες

σχέσεις κατά τη φοίτησή του στο Κολλέγιο Μεθοδιστών στο Cambridge το

1968-1969 και µετέπειτα.

4) Με άλλες Εκκλησιαστικές Κοινότητες της χώρας.

Στην ανάπτυξη των σχέσεων αυτών ο µακαριστός Γρηγόριος έπαιξε σηµαντικό και

καθοριστικό ρόλο. Παρών σε διαθρησκειακά συνέδρια, σεµινάρια, διαλέξεις και

άλλες εκδηλώσεις, ως εκπρόσωπος του Οικουµενικού Πατριάρχη, ανάπτυσσε

γνωριµίες και διασυνδέσεις οι οποίες υπήρξαν ευεργετικές για την Ελληνορθόδοξη

Εκκλησία και την Οµογένεια της Μ. Βρετανίας. Τις σχέσεις αυτές µε τους ηγέτες

άλλων Εκκλησιών και Δογµάτων, ο µακαριστός Γρηγόριος θέρµαινε µε τη

γενναιοδωρία του, µε φιλοφρονητικές πράξεις, µε τιµητικά γεύµατα και µετάλλια.

Εκπροσώπησε τους Ελληνορθόδοξους σε δηµόσιες εκδηλώσεις µεταξύ των οποίων

γάµοι, κηδείες και άλλες σηµαντικές εκδηλώσεις της Βασιλικής οικογένειας,

εθνικές και θρησκευτικές γιορτές και επέτειοι.

Ο µακαριστός Αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μ. Βρετανίας Γρηγόριος, που σε

ηλικία τριών χρόνων έχασε τον πατέρα του και ανδρώθηκε µε τη φροντίδα της

µάνας του και που έταξε ως υψηλούς στόχους της ζωής του τη µόρφωση και την

υπηρεσία της Χριστιανοσύνης, σε όλα τα στάδια της διακονίας του άφησε

ακατάλυτη τη σφραγίδα του, ιδιαίτερα στην πρόοδο και θεµελίωση της

Ορθοδοξίας και της Ελληνικής Παιδείας στη Μεγάλη Βρετανία. Αιωνία του η

Μνήµη.