Η Αργεντινή είναι το ταίρι στο τανγκό που το ΔΝΤ δεν μπορεί να αφήσει

Η Αργεντινή, η χώρα του Malbec και του στέικ, υπέγραψε μια προκαταρκτική συμφωνία την περασμένη Παρασκευή με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προκειμένου να αποφύγει τη χρεοκοπία. Πρόκειται για το μεγαλύτερο πακέτο διάσωσης στην ιστορία. Και το βασικό του χαρακτηριστικό είναι ότι θα περάσουν χρόνια προτού το ΔΝΤ εισπράξει τα πολλά δισεκατομμύρια που έχει δανείσει στην Αργεντινή.

Η συμφωνία ανάμεσα στο ΔΝΤ και την αριστερή Περονιστική κυβέρνηση -που κληρονόμησε το πακέτο από τη δεξιά κυβέρνηση του πρώην Προέδρου Μαουρίσιο Μάκρι- επιτεύχθηκε ύστερα από έναν χρόνο εντατικών συνομιλιών. Και χρειάστηκε να απειλήσουν ισχυροί παράγοντες ότι θα αποσύρονταν από την αποπληρωμή του χρέους αν δεν εκπληρώνονταν κάποιοι ευνοϊκοί όροι. Σαν να λες, δηλαδή, στην εταιρεία που εκδίδει την πιστωτική σου κάρτα ότι καλά θα κάνει να παίξει με τους κανόνες σου για να μην το μετανιώσει.

«Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ο Πρόεδρος, η Αντιπρόεδρος και ο πρόεδρος της Βουλής εκφώνησαν ομιλίες εναντίον της αποπληρωμής του χρέους», μου είπε ένας αναλυτής της Moody’s Investors Service. «Είναι από τα πράγματα που δεν ακούς πλέον πουθενά στον κόσμο».

Αξιωματούχοι της χώρας δήλωσαν την Παρασκευή ότι το ΔΝΤ έκανε πίσω σε ένα βασικό σημείο: δεν θα υπάρξουν απότομες περικοπές των δαπανών. Το δημοσιονομικό έλλειμμα θα μειωθεί ως το 2024 χωρίς μέτρα λιτότητας: θα καταπολεμηθεί όμως η φοροδιαφυγή και θα μειωθούν οι επιδοτήσεις στην ενέργεια. Οι Περονιστές έχουν έτσι τον χρόνο να κρατήσουν τα ταμεία ανοιχτά μέχρι τις προεδρικές εκλογές του 2023. Στο μεταξύ, το ΔΝΤ θα ελπίζει η κυβέρνηση να κρατήσει τις υποσχέσεις της.

Οι επιδόσεις της στον τομέα αυτόν δεν είναι καλές. Και η συμφωνία αποτελεί μια ευκαιρία να εξεταστεί ποιος ευθύνεται για το μακρύ τανγκό του ΔΝΤ με μια χώρα που πηγαίνει από τη μια οικονομική κρίση στην άλλη, ξοδεύοντας τα χρήματα άλλων.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, η Αργεντινή ήταν πλουσιότερη από την Ιαπωνία και είχε περισσότερα κατά κεφαλή αυτοκίνητα από τη Γαλλία. Από τα αποκαΐδια της Μεγάλης Ύφεσης, όμως, δεν προέκυψε μια αναγέννηση, αλλά μια μακρά παρακμή για την οποία ευθύνονταν τόσο οι καταστροφικές στρατιωτικές κυβερνήσεις όσο και ο λαϊκισμός του σύνθετου πολιτικού μηχανισμού που εγκαινίασαν τη δεκαετία του 1940 ο Χουάν και η Έβα «Εβίτα» Περόν.

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι περονιστικές κυβερνήσεις συνέχισαν τον πακτωλό δαπανών, αφήνοντας έναν τεράστιο λογαριασμό στους πολιτικούς της αντιπολίτευσης που τις διαδέχονταν. Η χειρότερη στιγμή ήταν το 2001, όταν το ΔΝΤ έκλεισε τις στρόφιγγες, με αποτέλεσμα η χώρα να χρεοκοπήσει, το νόμισμα να υποτιμηθεί, η μεσαία τάξη να καταρρεύσει και η φτώχεια να εκτοξευθεί στα ύψη.

Η σημερινή κυβέρνηση και οι επικριτές της συμφωνούν σε ένα πράγμα: ότι η συμφωνία των 57 δισεκατομμυρίων δολαρίων που υπεγράφη το 2018 με το ΔΝΤ δεν έπρεπε να έχει γίνει ποτέ. Οι Ευρωπαίοι στο ΔΝΤ είχαν διαφωνήσει τότε, αλλά ο Ντόναλντ Τραμπ επέμεινε στην υπογραφή της για να βοηθήσει τον Μάκρι που ήταν φίλος του. Με τον τρόπο αυτό θα εμποδιζόταν και η επιστροφή μιας πολιτικού που επέκρινε συστηματικά την Ουάσινγκτον -της πρώην Προέδρου Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρτσνερ.

Παρά τη συμφωνία, οι επενδυτές ουδέποτε ανέκτησαν την εμπιστοσύνη τους προς την Αργεντινή, το πέσο βυθίστηκε, ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε στα ύψη και ο Μάκρι έχασε εύκολα τις εκλογές το 2019, ανοίγοντας τον δρόμο για την επιστροφή της Φερνάντες ντε Κίρτσνερ ως Αντιπροέδρου.

Το ΔΝΤ έχει κατηγορηθεί επανειλημμένα ότι απαιτεί λιτότητα από χώρες σε κρίση. Στην περίπτωση της Αργεντινής, όμως, το πρόβλημα ήταν πάντα οι υπερβολικές δαπάνες. Η ίδια η σημερινή Αντιπρόεδρος έχει κατηγορηθεί ότι δέχθηκε ανάρμοστες πληρωμές από την κρατική αεροπορική εταιρεία Aerolineas Argentinas. Οι ίδιοι οι κάτοικοι φαίνεται να δέχονται τη διαφθορά ως το τίμημα για να είναι Αργεντίνοι. «Γνωρίζω ότι η Κριστίνα κλέβει», μου είπε ένας υποστηρικτής της πριν από τις εκλογές του 2019. «Τουλάχιστον όμως ήμασταν καλύτερα μαζί της».