Αναζωπυρώνεται η σύγκρουση Λονδίνου-Βρυξελλών για το Πρωτόκολλο Βόρειας Ιρλανδίας του Brexit

Κλιμακώνεται ξανά η ένταση μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών, με εκατέρωθεν προειδοποιήσεις και κατηγορίες, με αφορμή τη διαφαινόμενη πρόθεση της βρετανικής κυβέρνησης να προχωρήσει σε μονομερή κατάργηση του Πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας που περιλαμβάνεται στη συμφωνία του Brexit.

Το πρωτόκολλο έχει δημιουργήσει την υποχρέωση ελέγχων σε προϊόντα που διακινούνται από τη Μεγάλη Βρετανία προς τη Βόρεια Ιρλανδία με στόχο την προστασία της ενιαίας αγοράς της ΕΕ και την αποφυγή επαναφοράς σκληρών συνόρων μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Δημοκρατίας της Ιρλανδίας.

Οι ενωτικοί στη Βόρεια Ιρλανδία διαμαρτύρονται πως οι έλεγχοι αυτοί υπονομεύουν τη θέση της χώρας τους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αρνούνται δε για την ώρα να συναινέσουν στο σχηματισμό τοπικής κυβέρνησης μετά από τις εκλογές της περασμένης εβδομάδας αν δεν «διορθωθεί» το πρωτόκολλο.

Η βρετανική κυβέρνηση και ο Μπόρις Τζόνσον επίσης διατείνονται ότι το πρωτόκολλο δεν είναι λειτουργικό και ζητούν αλλαγές, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μια συμφωνία που φέρει την υπογραφή του Βρετανού Πρωθυπουργού.

Τη νύχτα της Τρίτης η Υπουργός Εξωτερικών Λιζ Τρας απέρριψε πλήρως τις προτάσεις της ΕΕ για μια συμβιβαστική λύση. «Οι προτάσεις της ΕΕ αποτυγχάνουν να αντιμετωπίσουν τα πραγματικά ζητήματα που επηρεάζουν τη Βόρεια Ιρλανδία και σε ορισμένες περιπτώσεις μας πάνε πίσω. Οι τιμές έχουν αυξηθεί, το εμπόριο διαταράσσεται άσχημα και οι πολίτες της Βόρειας Ιρλανδίας υπόκεινται σε διαφορετικούς νόμους και φόρους από εμάς στην άλλη πλευρά της Θάλασσας της Ιρλανδίας, κάτι που τους έχει αφήσει χωρίς κυβέρνηση και συνιστά απειλή για την ειρήνη και τη σταθερότητα. Η απάντηση δεν μπορεί να είναι περισσότεροι έλεγχοι, έγγραφα και διατάραξη. Η προτίμησή μας πάντοτε ήταν μια λύση μέσω διαπραγμάτευσης, αλλά δε θα διστάσουμε να αναλάβουμε δράση για να σταθεροποιήσουμε την κατάσταση στη Βόρεια Ιρλανδία αν δεν μπορέσουν να βρεθούν λύσεις», δήλωσε η κα Τρας.

Σύμφωνα με δημοσίευμα των Times, η υπουργός δεν μένει σε αυτή την προειδοποίηση, αλλά έχει επιπλέον ήδη δώσει εντολή σε αξιωματούχους να συντάξουν πρόταση νόμου με τον οποίο το Λονδίνο θα καταργεί μονομερώς τους ελέγχους προϊόντων που διασχίζουν τη Θάλασσα της Ιρλανδίας. Ο νόμος θα τερματίζει επίσης το ρόλο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στις βορειοϊρλανδικές υποθέσεις και θα επιτρέπει στις επιχειρήσεις εκεί να σταματήσουν να ακολουθούν τους κανονισμούς της ΕΕ.

Το νομοσχέδιο μάλιστα πιστεύεται ότι θα είναι έτοιμο για παρουσίαση στη Βουλή των Κοινοτήτων την ερχόμενη Τρίτη.

Η αντίδραση της ΕΕ είναι πάντως επίσης ισχυρή. Ο επιφορτισμένος με τις διαπραγματεύσεις με τη βρετανική κυβέρνηση Αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μάρος Σέφτσοβιτς ξεκαθάρισε ότι «το πρωτοκόλλο, ως ακρογωνιαίος λίθος της συμφωνίας αποχώρησης (από την ΕΕ), είναι μια διεθνής συμφωνία και η επαναδιαπραγμάτευση δεν είναι επιλογή».

Σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ιρλανδό ομόλογό του Μίχαλ Μάρτιν την Τρίτη ο Πρωθυπουργός Τζόνσον είπε ότι η ισορροπία της ειρηνευτικής συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής «υπονομεύεται» από το Πρωτόκολλο για τη Βόρεια Ιρλανδία, το οποίο «δεν είναι βιώσιμο» υπό την παρούσα μορφή. Πρόσθεσε δε ότι η βρετανική κυβέρνηση θα αναλάβει δράση αν δεν μπορέσουν να βρεθούν λύσεις.

Θέση πήρε και ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς, λέγοντας πως «κανένας δεν πρέπει μονομερώς να ακυρώσει, να παραβιάσει ή με οποιονδήποτε τρόπο να επιτεθεί στη διευθέτηση στην οποία καταλήξαμε από κοινού».

Επίσης, ο Βέλγος Πρωθυπουργός Αλεξάντερ ντε Κρου προειδοποίησε το Λονδίνο ότι σε περίπτωση μονομερούς ακύρωσης του πρωτοκόλλου η ΕΕ θα ακύρωνε ολόκληρη τη συμφωνία του Brexit και θα επέβαλε δασμούς στο εμπόριο με τη Βρετανία, ανοίγοντας στην ουσία έναν εμπορικό πόλεμο.

Σύμφωνα πάντως με τους Times, ο Μπόρις Τζόνσον αναμένεται να έρθει αντιμέτωπος και με εσωκομματική ανταρσία από Συντηρητικούς βουλευτές που είχαν ταχθεί κατά του Brexit σε περίπτωση που καταθέσει το νομοσχέδιο για μονομερή κατάργηση του Πρωτοκόλλου για τη Βόρεια Ιρλανδία. 

Ενδεικτικά ο βουλευτής Σάιμον Χορ, Πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη Βόρεια Ιρλανδία, δήλωσε ότι «καμία έντιμη χώρα δεν πρέπει να ενεργεί μονομερώς».