Δεκαπέντε χρόνια χωρίς τον Σωτήρη Μουστάκα - Το πηγαίο ταλέντο, το... Όσκαρ και το πάθος του τζόγου

Είχε όλα τα χαρακτηριστικά ενός μεγάλου κωμικού, που μπορούσε να τα συνδυάσει αρμονικά με το δράμα. Η γκάμα των χαρακτήρων που μπορούσε να υποδυθεί τεράστια, όπως και το έμφυτο χάρισμά του στον αυτοσχεδιασμό, ενώ ακόμη και σε μικρά ρολάκια κατάφερνε να κλέψει τη ματιά του θεατή, την αίγλη του πρωταγωνιστή, να είναι ο μαγνήτης για την επιτυχία μιας ταινίας.

Ο Σωτήρης Μουστάκας, ήταν ακόμη ένα τεράστιο ταλέντο, που αδικήθηκε από τον ελληνικό κινηματογράφο, καθώς δεν αξιοποιήθηκε όπως του έπρεπε. Ξεκίνησε εντυπωσιακά αγγίζοντας ακόμη και το Όσκαρ, για τον τρελό του χωριού στον ”Ζορμπά” του Κακογιάννη, μπήκε στον παλιό εμπορικό κινηματογράφο με ορισμένους χαρακτηριστικούς δεύτερους ρόλους, καθιερώθηκε ως πρωταγωνιστής στην παρακμή του παλιού ελληνικού σινεμά, έγινε ο βασιλιάς της βιντεοκασέτας, μαζί με τον Στάθη Ψάλτη και έκλεισε πρόωρα τον κύκλο του, με το αξιοπρεπές βιογραφικό δράμα ”Ελ Γκρέκο” υποδυόμενος εξαιρετικά τον Τισιάνο.

Πριν 15 χρόνια, στις 4 Ιουνίου του 2007, ο Σωτήρης Μουστάκας, σε ηλικία 66 ετών, πεθαίνει από λοίμωξη του αναπνευστικού, ενώ είχε χτυπηθεί από τον καρκίνο. Με αφορμή τον χαμό του αγαπημένου ηθοποιού, θα θυμηθούμε τα νεανικά του χρόνια στην Κύπρο, τα πρώτα του βήματα στο θέατρο και το σινεμά, αλλά και το πάθος του για τον τζόγο, που τού στοίχισε και στην καλλιτεχνική του πορεία.

Αγωνιστής

Ο Σωτήρης Μουστάκας γεννήθηκε στο χωριό Κάτω Πλάτρες, έξω από τη Λεμεσό, στις 17 Σεπτεμβρίου του 1940 και ήταν ο νεότερος από τα επτά αδέρφια του. Μαθητής του γυμνασίου ακόμη, συμμετείχε ενεργά στον Απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ από το 1955 έως το 1959, ενώ συνελήφθη από τους Άγγλους και φυλακίστηκε για επτά μήνες. Μόλις αποφυλακίστηκε, ολοκλήρωσε το σχολείο και το 1958 έφυγε για την Αθήνα, για να σπουδάσει ηθοποιία, παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του.

Η συνάντηση με τον Νίκο Σταυρίδη

Η ιδέα να γίνει ηθοποιός του μπήκε το 1954 όταν πήγε να δει μια θεατρική παράσταση του Νίκου Σταυρίδη στη Λεμεσό. Μετά το τέλος της παράστασης ο Μουστάκας πλησίασε τον Σταυρίδη, τον μιμήθηκε και απέσπασε την προσοχή του, ενώ ο δημοφιλής ηθοποιός τον συμβούλεψε να πάει στην Αθήνα και ότι θα τον βοηθούσε αν χρειαζόταν. Όταν έφτασε στην Αθήνα, έπιασε δουλειά ως σερβιτόρος και μετά από προτροπή του Σταυρίδη έδωσε εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Τότε γνώρισε την αγαπημένη του Μαρία Μπονέλου, την οποία παντρεύτηκε το 1973 και με την οποία απέκτησε μία κόρη, την ηθοποιό και σοπράνο Αλεξία Μουστάκα.

Μπουσουλώντας στο σανίδι

Ως σπουδαστής ακόμη, ”μπουσούλησε” για πρώτη φορά στο θεατρικό σανίδι το 1961 σε ένα μικρό ρόλο στο έργο ”Χαραυγή” του Δημήτρη Μπόγρη κι ένα χρόνο αργότερα έκανε την πρώτη του επαγγελματική εμφάνιση με τον θίασο του Κώστα Ρηγόπουλου και της Κάκιας Αναλυτή στο έργο ”Μια πόρτα, δραχμές πεντακόσιες”. Τον επόμενο χρόνο θα συνεργαστεί και με τους θιάσους της Μάρως Κοντού-Γιώργου Πάντζα και Λάμπρου Κωνσταντάρα-Μάρως Κοντού, ενώ στα μέσα της δεκαετίας του ‘60 έπαιξε ”Όρνιθες” του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν, ενώ αξιομνημόνευτη θεωρείται και η ερμηνεία του στον ”Ασυλλόγιστο” του Μολιέρου.

Για δυο λεπτά εκτός των Όσκαρ

Ήδη όμως είχε αρχίσει και τις πρώτες του εμφανίσεις στον κινηματογράφο και μάλιστα με εντυπωσιακό τρόπο. Η ολιγόλεπτη εμφάνισή του στον φημισμένο ”Ζορμπά” στο ρόλο του τρελού του χωριού, θα τον φέρει υποψήφιο για το Όσκαρ δεύτερου ρόλου, αλλά θα κοπεί τελικά από την υποψηφιότητα εξαιτίας του περιορισμένου χρόνου εμφάνισής του, καθώς σύμφωνα με τα κριτήρια της Ακαδημίας έπρεπε να παίξει ακόμη δυο λεπτά! Ο Μουστάκας, που λάτρευε όπως όλοι οι μεγάλοι κωμικοί τον Τσάρλι Τσάπλιν, θα μπορούσε να συνεχίσει στο Χόλιγουντ, μετά την επιτυχία του στην ταινία του Κακογιάννη, καθώς θα προσκληθεί από την Fox για να παίξει δίπλα στον Μάικλ Κέιν, αλλά αυτός αρνήθηκε για να παίξει στη θεατρική παράσταση ”Μια Ιταλίδα στην Κυψέλη”!

Από τα ρολάκια θιασάρχης

Η πορεία του στο ελληνικό σινεμά για την επόμενη πενταετία θα περιοριστεί κυρίως σε δεύτερους ρόλους, ορισμένοι απ’ τους οποίους, παρότι οι ταινίες κινούνταν στη μετριότητα, ήταν αξιαγάπητοι. Κάνοντας σπαρταριστά τον αγαθό Αρμένιο στο ”Φως, Νερό, Τηλέφωνο... Οικόπεδα με Δόσεις”, τον απατεωνάκο στον ”Μπούφο”, τον πεινασμένο μαθητή βιολιού στο ”Μπετόβεν και Μπουζούκι”, τον διπλωμάτη στο ”Κολωνάκι Διαγωγή Μηδέν” και ακόμη πολλούς ρόλους γραφικών χαρακτήρων, θα προσφέρει άπλετο γέλιο. Μέχρι που το 1974 θα έρθει και ο αξιόλογος πρωταγωνιστικός ρόλος στη δραματική κωμωδία ”Ο Νομοταγής Πολίτης” σε σενάριο Κώστα Μουρσελά και σκηνοθεσία Ερρίκου Θαλασσινού. Παράλληλα, συνέχισε να κάνει σημαντικές δουλειές στο θέατρο, ενώ το 1976 συγκρότησε τον δικό του θίασο ανεβάζοντας ενδεικτικά τα έργα ”Το κλουβί με τις τρελές”, ”Βιολιστής στη Στέγη”, ”Ο Καλός στρατιώτης Σβέικ”.

Βασιλιάς της βιντεοταινίας

Τη δεκαετίες του ‘80 και ‘90 θα πρωταγωνιστήσει σε δεκάδες βιντεοταινίες και σε κάποιες φτηνές κινηματογραφικές παραγωγές του τύπου ”Πάτερ Γκομένιος”, ”Ο Ροζ Γάτος” και ”Ο Τσιτσιολίνας”. Παραγωγές στα όρια του αχαρακτήριστου, που δεν άρμοζαν με το ταλέντο του Μουστάκα, αλλά εξασφάλιζαν αρκετά έσοδα και μάλιστα σε χρόνο ρεκόρ, καθώς τα γυρίσματα κρατούσαν το πολύ δέκα μέρες. Και ο Μουστάκας είχε ανάγκη τα χρήματα αφού έπρεπε να εξυπηρετεί τα μεγάλα του χρέη από το πάθος του για τον τζόγο.

Αθεράπευτος τζογαδόρος

Ο τζόγος και ειδικά το πάθος του για το καζίνο αποτελεί ένα ολόκληρο κεφάλαιο στη ζωή του Σωτήρη Μουστάκα. Όπως και άλλοι γνωστοί συνάδελφοί του, έμπλεξε με τον τζόγο, απ’ τον οποίο έχασε σχεδόν όλα τα χρήματα που έβγαλε από το σινεμά και το θέατρο. Ο εθισμός του τον έφερε στα άκρα, ενώ κινδύνευσε ακόμη και η ζωή του όταν δανείστηκε από τοκογλύφους, που σύχναζαν έξω από το καζίνο της Πάρνηθας και όταν δεν μπόρεσε να τα επιστρέψει τον απήγαγαν απειλώντας να τον ”εξαφανίσουν”. Τελικά, ο θεατρικός παραγωγός Αλέξανδρος Παρίσης, φίλος και συνεργάτης του Μουστάκα, όπως αποκάλυψε, έδωσε τα χρήματα, για να τον επιστρέψουν μέσα σε ένα πορτμπαγκάζ αυτοκινήτου!

Το 2007 ευτύχισε να παίξει τον ρόλο του Τισιάνο στην ενδιαφέρουσα ταινία του Γιάννη Σμαραγδή ”Ελ Γκρέκο”, ενώ λίγο νωρίτερα είχε τιμηθεί με το βραβείο Κάρολου Κουν για τη συνολική του προσφορά στην ελληνική επιθεώρηση.

Και στην κορφή... καζίνο

Ο Σωτήρης Μουστάκας, όπως έλεγαν όσοι τον ήξεραν, ήταν ένας αξιολάτρευτος άνθρωπος, γλυκός και ευγενής. Ο θάνατός του θα κοστίσει σε όλους, αλλά θα είναι καθοριστικός και για την αγαπημένη του σύζυγο και ηθοποιό Μαρία Μπονέλου, η οποία θα πεθάνει λίγους μήνες μετά τον άνδρα της ζωής της.

Ο Σωτήρης Μουστάκας αδικήθηκε από τον ελληνικό κινηματογράφο, αλλά αδίκησε και ο ίδιος το ταλέντο του, κυρίως από τη συμμετοχή του σε πληθώρα ταινιών και βιντεοκασετών που έπαιξε μετά το 1980. Ωστόσο, η αγάπη του για την υποκριτική και το θέατρο ήταν δεδομένη. Όπως είχε δηλώσει εύστοχα, «η ηθοποιία είναι σαν ένα απάτητο κι ανεξερεύνητο βουνό. Σκαρφαλώνεις με κόπο, φτάνεις στην κορυφή και βλέπεις ότι υπάρχει κι άλλη κορυφή, κι ύστερα κι άλλη. Όταν πεις έφτασα, το έχεις χάσει το παιχνίδι». Πόσο δε μάλλον όταν το βουνό διαθέτει και καζίνο...

(Φωτογραφία από την ολιγόλεπτη συμμετοχή του Σωτήρη Μουστάκα στον "Ζορμπά")

Χάρης Αναγνωστάκης

Δ.Κ.