Μείωση εισαγωγών ενέργειας στην ΕΕ, απεξάρτηση από Ρωσία σύμφωνα με Eurostat

Οι εισαγωγές ενέργειας στην ΕΕ συνέχισαν να μειώνονται για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023, μετά την μεγάλη αύξηση στις εισαγωγές που είχε σημειωθεί το 2021 και το 2022, σύμφωνα με δεδομένα που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat, η στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με το μερίδιο της Ρωσίας να μειώνεται ιδιαίτερα, τόσο όσον αφορά τα πετρελαιοειδή όσο και όσον αφορά το φυσικό αέριο. 

Ειδικότερα, το μερίδιο της Ρωσίας στις εισαγωγές πετρελαιοειδών μειώθηκε από 21,6% κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2022 σε 4,0% το δεύτερο τρίμηνο φέτος, με τη Νορβηγία, το Καζακστάν, τις ΗΠΑ και τη Σαουδική Αραβία να αυξάνουν το μερίδιό τους κατά την ίδια περίοδο, ενώ την ίδια στιγμή το σύνολο των εισαγωγών από τρίτες χώρες μειωνόταν.

Το μερίδιο της Ρωσίας μειώθηκε και όσον αφορά τις εισαγωγές φυσικού αερίου, από 28.3% σε 13.8%, με την Αλγερία και τη Νορβηγία να αυξάνουν σημαντικά το μερίδιο τους την αντίστοιχη περίοδο.

Σύμφωνα με τη Eurostat, οι μειώσεις αυτές αποτελούν τον αντίκτυπο των κυρώσεων που έχει εφαρμόσει η ΕΕ και οι οποίες επηρεάζουν άμεσα και έμμεσα το εμπόριο πετρελαίου και φυσικού αερίου με τη Ρωσία.

Γενικότερα, οι εισαγωγές ενέργειας στην ΕΕ από τρίτες χώρες μειώθηκαν κατά 39,4% όσον αφορά την αξία τους και κατά 11,3% σε όρους καθαρής μάζας (βάρος σε τόνους) το 2ο τρίμηνο του έτους σε σχέση με το 2ο τρίμηνο πέρσι. Κατά το 1ο τρίμηνο του έτους είχε καταγραφεί μείωση κατά 26,5% και 6,1%, αντίστοιχα, σε σχέση με το 1ο τρίμηνο του προηγούμενου έτους.

Η διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας από τη Ρωσία σε άλλους προμηθευτές καταγράφεται και στα δεδομένα που αφορούν τις προμήθειες ενέργειας σε καθαρή μάζα, καθώς το μερίδιο της μειώνεται συνεχώς από το 2ο τρίμηνο του 2022.

Ειδικότερα, οι εισαγωγές πετρελαιοειδών από τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 82% από ένα μηνιαίο μέσο όρο 8,7 εκατ. τόνων (2ο τρίμηνο του 2022) σε μέσο όρο 1,6 εκατ. τόνων κατά το 2ο τρίμηνο φέτος. Παράλληλα, οι εισαγωγές από άλλες τρίτες χώρες πέραν της Ρωσίας αυξήθηκαν από 31,5 εκατ. τόνους σε 37,3 εκατ. τόνους την ίδια περίοδο (αύξηση 18%).

Όσον αφορά το φυσικό αέριο, την ίδια περίοδο καταγράφηκε μείωση όλων των εισαγωγών φυσικού αερίου από τρίτες χώρες στην ΕΕ κατά 17% σε όρους καθαρής μάζας, μείωση που ενδέχεται να οφείλεται στα μέτρα μείωσης της κατανάλωσης τα οποία δεσμεύτηκαν να εφαρμόσουν τα κράτη μέλη.

Οι εισαγωγές φυσικού αερίου ειδικά από τη Ρωσία μειώθηκαν από ένα μηνιαίο μέσο όρο 5,1 εκατ. τόνων το 2ο τρίμηνο του 2022 σε 2,5 εκατ. τόνους το 2ο τρίμηνο του 2023 (μείωση κατά 51%).

Οι εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία φαίνεται να έχει επηρεαστεί ιδιαίτερα και από την απαγόρευση που έχει επιβληθεί σε επίπεδο ΕΕ στις θαλάσσιες εισαγωγές ρωσικού αργού πετρελαίου, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 5 Δεκεμβρίου 2022, και από το εμπάργκο στα προϊόντα διύλισης πετρελαίου που ισχύει από τις 5 Φεβρουαρίου 2023.

Το 2ο τρίμηνο του 2022, η Ρωσία ήταν ο κύριος προμηθευτής της Ευρώπης με πετρελαιοειδή, έχοντας μερίδιο 15,9% επί των συνολικών εισαγωγών της ΕΕ. Το δεύτερο τρίμηνο του 2023, η Ρωσία ήταν 12η στον κατάλογο των προμηθευτών, με μερίδιο 2,7%, έχοντας καταγράψει μείωση 13,2 ποσοστιαίων μονάδων (πμ) σε σύγκριση με την ίδια περίοδο 2022.

Την ίδια περίοδο, καταγράφηκε αύξηση του μεριδίου της Νορβηγίας (+3,5 πμ φτάνοντας το 13,7%), του Καζακστάν (+3,2 πμ φτάνοντας το 10,2%), των ΗΠΑ (+2,1 πμ φτάνοντας το 13,6%) και της Σαουδικής Αραβίας (+2,3 πμ φτάνοντας το 9,0%). Η Λιβύη παράλληλα αύξηση το μερίδιο της στο 8,1% των εισαγωγών πετρελαίου της ΕΕ.

Οι τάσεις ήταν παρόμοιες όσον αφορά και τις εισαγωγές φυσικού αερίου μέσω αγωγών, τομέα στον οποίο το μερίδιο της Ρωσίας μειώθηκε κατά 14,5 ποσοστιαίες μονάδες στο 13,8% των συνολικών εισαγωγών της ΕΕ, ενώ σημαντική αύξηση καταγράφηκε στα μερίδια της Αλγερίας (+9,3 πμ) και της Νορβηγίας (+6,2 πμ) αυξήθηκαν σημαντικά.

Το 2ο τρίμηνο του 2023, η Νορβηγία ήταν πλέον ο κορυφαίος προμηθευτής της ΕΕ με μερίδιο 44,3% των συνολικών εισαγωγών της ΕΕ, ακολουθούμενη από το Ηνωμένο Βασίλειο (17,8%) και την Αλγερία (16,5%).

Όσον αφορά το υγροποιημένο φυσικό αέριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέμεναν ο κυριότερος προμηθευτής της ΕΕ με μεγάλη διαφορά το 2ο τρίμηνο του 2023 (46,4%). Ακολουθούσαν η Ρωσία (12,4%), το Κατάρ (10,9%), η Αλγερία (9,9%) και η Νιγηρία (5,1%).

Μεταξύ αυτών των προμηθευτών, μόνο η Αλγερία και η Νιγηρία είδαν το μερίδιό τους να αυξάνεται (+5,2 πμ και +1,0 πμ αντίστοιχα), ενώ τα μερίδια των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ρωσίας και του Κατάρ μειώθηκαν κατά -2,8 π.μ., -2,7 π.μ. και -1,1 π.μ. αντίστοιχα. Η Νορβηγία και το Ομάν έγιναν σημαντικοί προμηθευτές, με μερίδια 3,3% και 2,9% αντίστοιχα.

Δ.Κ.