Από τα Ερείπια στην Αναγέννηση - Έκκληση για παγκόσμια δικαιοσύνη και ενότητα στο συνέδριο του Αρτσάχ

Η υπέρμαχος της Πολιτιστικής Κληρονομιάς Τασούλα Χατζητοφή απευθύνει έκκληση για παγκόσμια δικαιοσύνη και ενότητα στο συνέδριο του Αρτσάχ

Βέρνη, Ελβετία — Με μια συγκλονιστική και φορτισμένη συναισθηματικά κεντρική ομιλία στο διεθνές συνέδριο με τίτλο Θρησκευτικές Ελευθερίες/ Διαφύλαξη της Θρησκευτικής, Πολιτιστικής και Ιστορικής Κληρονομιάς των Αρμενίων στο Αρτσάχ/Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η Τασούλα Χατζητοφή, υπερασπίστρια της πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδρύτρια της διεθνούς οργάνωσης Walk of Truth και συγγραφέας του βιβλίου The Icon Hunter, απηύθυνε μία φλογερή έκκληση προς τη διεθνή κοινότητα να αντιμετωπίσει την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς όχι ως «παράπλευρη απώλεια» αλλά ως «κρίση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.»

Η ομιλία της Χατζητοφή, η οποία δόθηκε στις 28 Μαΐου 2025 στην Βέρνη, δεν ήταν απλά μια ομιλία αλλά ένα κέντρισμα στη συνείδηση των ανθρώπων , μια έκκληση για συνεργασία και νομική δράση.

Αντλώντας από τη δική της πορεία ως πρόσφυγας από την κατεχόμενη πόλη της Αμμοχώστου στην Κύπρο, μίλησε για την χαμένη ταυτότητά της, τις προσευχές των ανθρώπων που σίγησαν, τις εκκλησίες που μετατράπηκαν σε ερείπια. Μίλησε ακόμα και για τη δικαιοσύνη που επετεύχθη, την ένωση ανθρώπων και κοινοτήτων και την ελπίδα που αναγεννήθηκε.

Η ιστορία της, κάποτε μία μοναχική φωνή ενάντια στην παράνομη διακίνηση έργων τέχνης, έχει πλέον εξελιχθεί σε ένα παγκόσμιο κίνημα που απαιτεί το δικαίωμα στην επιστροφή, την ανασύσταση και τη μνήμη.

«Για μένα, οι εικόνες δεν ήταν τέχνη. Ήταν πρόσφυγες—όπως εγώ», είπε στο κοινό αναφερόμενη στον αγώνα της για επιστροφή των κλεμμένων από τα κατεχόμενα πολιτιστικών και θρησκευτικών θησαυρών.

Αυτά τα έργα δεν προορίζονται για να φυλακίζονται σε μουσεία, να πωλούνται σε δημοπρασίες ή να γίνονται αντικείμενο ακαδημαϊκών συζητήσεων. Ενσαρκώνουν τις προσευχές των ανθρώπων. Είναι η αξιοπρέπεια σκαλισμένη στο ξύλο. Μνήμη ιερή.»

Ο ρόλος του κοινού σε μια νέα παγκόσμια αποστολή, μέσω των Culture Crime Watchers Worldwide (CCWW)

Το συνέδριο, που συνδιοργανώθηκε από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών (WCC) και την Προτεσταντική Εκκλησία της Ελβετίας, συγκέντρωσε θρησκευτικούς ηγέτες, υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, νομικούς, εμπειρογνώμονες, εισαγγελείς και εκπροσώπους εκτοπισμένων κοινοτήτων, με σκοπό την αντιμετώπιση της εθνοκάθαρσης των Αρμενίων μέσα από την καταστροφή των πολιτιστικών, θρησκευτικών και ιστορικών μνημείων μετά τον πόλεμο του 2020 στο Αρτσάχ/Ναγκόρνο-Καραμπάχ και τον βίαιο εκτοπισμό άνω των 120.000 Αρμενίων.

Με τη χαρακτηριστική της φωνή, η Χατζητοφή συνέδεσε την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς στο Αρτσάχ με ένα ευρύτερο παγκόσμιο φαινόμενο — από την Κύπρο έως το Ιράκ, τη Συρία, το Θιβέτ, την Παλαιστίνη και την Ουκρανία — τονίζοντας τον κοινό αγώνα όλων των εκτοπισμένων λαών και θρησκευτικών κοινοτήτων.

«Η διασπορά δεν είναι αποκοπή από την πατρίδα. Είναι ένα παγκόσμιο αρχείο ανθεκτικότητας», δήλωσε. «Δεν είμαστε φαντάσματα της ιστορίας. Είμαστε φύλακες της μνήμης και οικοδόμοι ενός δίκαιου μέλλοντος.»

Η Χατζητοφή υπογράμμισε ότι οι εκκλησίες και οι θρησκευτικοί ηγέτες πρέπει να ενδυναμωθούν ώστε να λειτουργούν όχι μόνο ως πνευματικοί φύλακες, αλλά και ως υπερασπιστές της πολιτιστικής τους κληρονομιάς.

Ζήτησε τη θεσμοθέτηση σαφών νομικών μηχανισμών ώστε να μπορούν οι εκκλησίες και οι νόμιμοι κάτοχοι της θρησκευτικής κληρονομιάς να έχουν πρόσβαση σε ευρωπαϊκά και διεθνή δικαστήρια, με ή χωρίς τη συνεργασία των κρατών τους.

Μέσω του ιδρύματος Walk of Truth και του πρόσφατα ιδρυθέντο Hadjitofi Foundation, η Τασούλα κινητοποιεί την κοινωνία των πολιτών — περιλαμβανομένων αστυνομικών, νομικών, ακαδημαϊκών, ιστορικών, δημοσιογράφων και ακτιβιστών — προκειμένου να δημιουργηθεί ένα παγκόσμιο δίκτυο καταγγελιών και δράσης κατά των πολιτιστικών εγκλημάτων.

Η ίδια παρουσίασε τον ρόλο του κοινού σε μια νέα παγκόσμια αποστολή, μέσω των Culture Crime Watchers Worldwide (CCWW), με στόχους:

• Την ανταλλαγή νομικών εργαλείων και δεδικασμένων αποφάσεων

• Τη δημιουργία παγκόσμιας βάσης δεδομένων για τη λεηλασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και του λαθρεμπορίου έργων τέχνης

• Τη σύσταση Ταμείου Πολιτιστικής Αποκατάστασης για νομική υποστήριξη και αναστήλωση των λεηλατημένων μνημείων

• Την ενδυνάμωση των κοινοτήτων να διεκδικήσουν και να ανοικοδομήσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά, τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά

«Οι εκκλησίες δεν είναι απλά φτιαγμένες από τούβλα και πηλό. Οι εικόνες δεν είναι απλά χρώματα. Τα κοιμητήρια δεν είναι απλά πέτρες», τόνισε. «Είναι οι άγκυρες της ταυτότητάς μας και καθρέφτες της ανθρωπιάς μας. Όταν μία κοινότητα ανοικοδομεί την εκκλησία της—αναδομεί την ψυχή της.»

Το Ανθρώπινο Δικαίωμα του Ανήκειν

Η Χατζητοφή τόνισε ότι η πολιτιστική κληρονομιά δεν είναι πολυτέλεια — είναι ανθρώπινο δικαίωμα κατοχυρωμένο στη βάση του διεθνούς δικαίου, το οποίο όμως συχνά παραβιάζεται από δυνάμεις κατοχής ή αφήνεται παραμελημένο από την γραφειοκρατική αδράνεια. «Οι διεθνείς συνθήκες είναι χαρτί. Δεν έχουν ανάσα. Ούτε σφυγμό. Εκτός αν τους δώσουμε ζωή εμείς, οι άνθρωποι»

Με ραγισμένη φωνή, μίλησε για την αγαπημένη της Αμμόχωστο, που παραμένει πίσω από συρματοπλέγματα — με την εκκλησία της κλειδωμένη, και τον τάφο του παππού της απρόσιτο.

«Θέλω να επιστρέψω. Όχι μόνο γεωγραφικά — αλλά πνευματικά, πολιτισμικά και νομικά», είπε με παύση. «Και σας ρωτώ — όχι μόνο για την Κύπρο — αλλά για όλα τα ξεχασμένα ιερά μας — θα περπατήσετε μαζί μου;»

Το ακροατήριο, εμφανώς συγκινημένο, σηκώθηκε όρθιο σε παρατεταμένο χειροκρότημα. Το τελικό της μήνυμα — ανάμεικτο με τον πόνο του παρελθόντος και την ελπίδα της ενότητας για το μέλλον, αντήχησε πέρα από την αίθουσα:

«Ας χρησιμοποιήσουμε τα ερείπια του χθες για να χτίσουμε το αύριο. Ας γίνουμε οικοδόμοι ειρήνης και συμφιλίωσης μέσα από τα μνημεία μας. Κι ας κρατήσουν οι ρίζες μας γερά, κι ας αντέξουν τα φτερά μας— έως ότου όλοι βρούμε τον δρόμο για το σπίτι.»

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΜΜΕ 📧 [email protected] 🌐 www.walkoftruth.com

Επικοινωνία Διοργανωτών Συνεδρίου: World Council of Churches – [email protected] Protestant Church in Switzerland – [email protected]

Σχετικά με την Τασούλα Χατζητοφή Η Τασούλα Χατζητοφή είναι διεθνώς αναγνωρισμένη ακτιβίστρια υπέρ της πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδρύτρια των Walk of Truth, Octagon Professionals International, The Hadjitofi Foundation, και συγγραφέας του The Icon Hunter. Ως πρόσφυγας από την Αμμόχωστο, μετέτρεψε την προσωπική της απώλεια σε παγκόσμια αποστολή για δικαιοσύνη.

Μέσω της Walk of Truth, έχει ηγηθεί προσπαθειών για την ανάκτηση λεηλατημένων πολιτιστικών θησαυρών και την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου τέχνης.

Το έργο της αναδεικνύει κοινά σημεία μεταξύ της σύλησης της πολιτιστικής κληρονομιάς στην κατεχόμενη Κύπρο και των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι Αρμένιοι στο Αρτσάχ.

«Η ελπίδα δεν είναι παθητική. Η ελπίδα είναι στρατηγική. Κι εμείς, οι εκτοπισμένοι και ανίσχυροι, θα ηγηθούμε.» — Τασούλα Χατζητοφή

Σχετικά με το World Council of Churches (WCC) Πρόκειται για μια παγκόσμια ένωση 352 εκκλησιών από περισσότερες από 120 χώρες, με αποστολή την προώθηση της δικαιοσύνης, της ειρήνης και της χριστιανικής ενότητας.

Σχετικά με την Προτεσταντική Εκκλησία της Ελβετίας Με ιστορία υπεράσπισης διωκόμενων κοινοτήτων, η Προτεσταντική Εκκλησία της Ελβετίας υπερασπίζεται τον πολιτισμό, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την οικουμενική αλληλεγγύη.

ΜΧ