Φρανκφούρτη: Η ιστορία της Κύπρου μέσα από την τέχνη

Το μήνυμα αυτό στέλνει, ανάμεσα σ' άλλα, η έκθεση «Contemporary Art From  Cyprus» που πραγματοποιείται στην Φρανκφούρτη μέχρι την 1η Δεκεμβρίου, με τη συμμετοχή μιας ομάδας αξιόλογων καλλιτεχνών.

Το 1997 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έθεσε τα θεμέλια για μια σειρά εκθέσεων από τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φέτος, τη σκυτάλη παίρνει η Κύπρος. «Contemporary Art from Cyprus» είναι ο τίτλος της έκθεσης και σε αυτή συμμετέχουν οι καλλιτέχνες Σάββας Χριστοδουλίδης, Κυριακή Κώστα, Χάρις Επαμεινώνδα, Elizabeth Hoak-Doering, Στέλιος Καλλινίκου, Φάνος Κυριάκου, Μαρία Λοϊζίδου, Πόλυς Πεσλίκας, Ναταλί Γιαξή, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζονται –από τη συλλογή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου– έργα των Άντρου Ευσταθίου, Glyn Hughes, Λευτέρη Ολύμπιου, Στας Παράσκου και Στέλιου Βότση.

«Digitalis», Μαρία Λοϊζίδου, 2010.

Μέσα από 50 έργα παρουσιάζεται το ιδιαίτερο πρόσωπο της Κύπρου όπως διαμορφώθηκε μέσα στους αιώνες, εν πολλοίς ανέκαθεν πολυπολιτισμικό, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, της ιστορίας της, αλλά και των εμπειριών που μετέφεραν οι καλλιτέχνες επιστρέφοντας από τις σπουδές τους σε άλλες χώρες ως αποτέλεσμα της απουσίας σχολής καλών τεχνών στον τόπο. Έτσι, το τοπικό στοιχείο εμβολιάζεται με άλλα χαρακτηριστικά, με τους Κύπριους καλλιτέχνες να επαναπροσδιορίζουν την κληρονομιά του νησιού, αμφισβητώντας υποκείμενες αφηγήσεις και προκύπτουσες κοινωνικοπολιτισμικές καταστάσεις φέρνοντας μια πολύ δημιουργική προοπτική στην ευρωπαϊκή σκηνή της τέχνης. Τα στοιχεία αυτά εξήραν στον χαιρετισμό τους o πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι και η Benoît Coeuré μέλος του Δ.Σ. Πολλοί από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες εξετάζουν θέματα ταυτότητας (ιστορικά, εθνικά, κοινωνικά ή προσωπικά) με μοναδικό και ευαίσθητο τρόπο. Οι πίνακες του Πόλυ Πεσλίκα, που ενώ στην πρώτη ανάγνωση μπορεί να πεις πως πρόκειται για πορτρέτα που αποδομούνται, σε μια δεύτερη (ή και ταυτόχρονα) μπορεί να διαβάσει κάποιος αναφορές που έχουν να κάνουν με την ιστορία της Μεσογείου.

«The Oum Kalthoum Song», Πόλυς Πεσλίκας, 2015.

Η Κυριακή Κώστα και η Elizabeth Hoak-Doering εξετάζουν την κυπριακή κουλτούρα, την ιστορία και τις εικαστικές τέχνες από μια πιο ανθρωπολογική και κοινωνιολογική άποψη. Η Κώστα αποτίει φόρο τιμής στις καλλιτεχνικές επιρροές από την ελληνιστική περίοδο, τις ρωμαϊκές και βυζαντινές αυτοκρατορίες συνδυάζοντάς τα με την κυπριακή λαϊκή τέχνη, χωρίς να λείπουν οι αναφορές στις πολυάριθμες πολιτισμικές επιρροές στο νησί κατά την τελευταία χιλιετία, ενώ η Hoak-Doering επικεντρώνεται στη σημασιολογία τόσο των αρχαίων όσο και των σύγχρονων γκράφιτι.

«Choirokoitia - Neolithic age», Κυριακή Κώστα, 2012

Στις φωτογραφίες του Στέλιου Καλλινίκου αντικατοπτρίζονται οι ανησυχίες των νέων σε σχέση με τη διαίρεση του νησιού και η ανασφάλεια που νιώθουν. Το τοπίο στη δουλειά του Καλλινίκου δεν είναι μόνο ένας γεωλογικός χώρος, αλλά κουβαλά επιρροές και έννοιες που διαμορφώνονται από την ιστορία, την πολιτική και τη μνήμη.

«Flamingos», Στέλιος Καλλινίκου, 2015.

Τα φυσικά αντικείμενα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην τέχνη μιας χώρας, της οποίας η μακρά πολιτιστική ιστορία είναι δομημένη γύρω από αυτά. Υπάρχουν καλλιτέχνες που κάνουν χρήση ή αναφέρονται σε παραδοσιακά υλικά και τρόπους έκφρασης, όπως η Μαρία Λοϊζίδου και ο Φάνος Κυριάκου. Η Λοϊζίδου δουλεύει με την υλικότητά τους, χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, μια αρχαία τεχνική, το βελονάκι, με ένα υλικό όπως το μεταλλικό σύρμα. Χρησιμοποιεί υλικά και τεχνικές από την παράδοση, μετατρέποντάς τα σε σύγχρονη καλλιτεχνική έκφραση. Ο Κυριάκου, χρησιμοποιώντας στα γλυπτά και στα βίντεό του υλικά, αντικείμενα και χώρους, δημιουργεί νέες και απροσδόκητες σχέσεις μεταξύ τους.

Άλλοι καλλιτέχνες, όπως η Χάρις Επαμεινώνδα και ο Σάββας Χριστοδουλίδης, εκφράζουν την ανησυχία τους ως προς την επαναχρησιμοποίηση και αναδιάταξη αντικειμένων, δημιουργώντας με αυτά νέους συνειρμούς. Η Επαμεινώνδα χρησιμοποιεί τις διαδικασίες συσχέτισης και επανασυγκέντρωσης σε εγκαταστάσεις και κολάζ. Οι έννοιες της απεικόνισης συχνά αναφέρονται στον τρόπο με τον οποίο τα μουσεία παρουσιάζουν εικόνες και αντικείμενα που σχετίζονται με τον πολιτισμό και πώς οι αποφάσεις τους επηρεάζουν τις αντιλήψεις και τις ερμηνείες. Ο Χριστοδουλίδης χρησιμοποιεί καθημερινά αντικείμενα απομακρύνοντάς τα από τον πρωταρχικό προορισμό και λειτουργία τους, μεταμορφώνοντάς τα –συχνά με χιουμοριστική διάθεση– σε αντικείμενα τέχνης, ανοίγοντας έτσι την πόρτα σε νέες αντιλήψεις και έννοιες.

«Face to face», Σάββας Χριστοδουλίδης, 2017.

Η καλλιτέχνης και ποιήτρια Ναταλί Γιαξή προσεγγίζει ένα άλλο μέρος της καθημερινότητας χρησιμοποιώντας τη γλώσσα ως υλικό για να τονίσει τη ρευστότητα της ίδιας της γλώσσας, αλλά και της ταυτότητας. Ο Λευτέρης Ολύμπιος και ο Άντρος Ευσταθίου αναφέρονται καλλιτεχνικά στη διαίρεση του νησιού και στην προοπτική ελπίδας για συμφιλίωση.

«The Martyrdom of S.», Λευτέρης Ολύμπιος, 1999.

Η γενιά αυτή συναντάται με παλαιότερους καλλιτέχνες, που έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην κυπριακή τέχνη από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα, όπως ο Hughes με τις μοντερνιστικές του ιδέες και ο Στέλιος Βότσης, που εξοικείωσαν την Κύπρο με την αφηρημένη τέχνη εισάγοντας τη «δομική αφαίρεση». Ο Στας Παράσκος αντιπροσωπεύει μια εικονιστική προσέγγιση της ζωγραφικής που επηρεάζεται από την κυπριακή ιστορία και πολιτική. Ο Glyn Hughes, αν και Ουαλός, έχει το δικό του σημαντικό μερίδιο στην ιστορία της τέχνης της Κύπρου, αφού πρωταγωνίστησε στην καλλιτεχνική ζωή της Κύπρου ιδρύοντας μαζί με τον Χριστόφορο Σάββα, το 1960, τον πρώτο καλλιτεχνικό χώρο, διοργανώνοντας διαλέξεις, συναυλίες, εκδηλώσεις, εκθέσεις.

«Port B.», Στέλιος Βότσης, 1996.

Ο Γιάννης Τουμαζής, κείμενα του οποίου φιλοξενούνται στον κατάλογο της έκθεσης, κάνει μια ιστορική αναδρομή στη σύγχρονη τέχνη, φτάνοντας μέχρι την περίοδο μετά την οικονομική κρίση και καταλήγοντας σε μια αισιόδοξη διαπίστωση, αφού η κινητικότητα που υπάρχει από ανεξάρτητες πρωτοβουλίες και νέους χώρους δημιουργεί μια νέα δυναμική.Η έκθεση, την οποία επιμελήθηκε η Britta von Campenhausen, έχει στηθεί στα κεντρικά γραφεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στη Φραγκφούρτη και θα διαρκέσει μέχρι την 1η Δεκεμβρίου.

Πηγή: philenews.com