Υπ. Υγείας: Διπλασιάστηκε το ποσοστό των οροθετικών που βιώνει άγχος - Καθήκον να τους προστατεύσουμε

«Όλοι μας έχουμε καθήκον να προστατεύσουμε τους συμπολίτες μας που ζουν με HIV/AIDS και να δημιουργήσουμε για αυτούς ένα περιβάλλον όπου θα αισθάνονται ασφάλεια που θα τους επιτρέπει να διαβιούν ισότιμα με τους άλλους», τόνισε ο Υπουργός Υγείας Μιχάλης Χατζηπαντέλας καθώς έρευνα έχει δείξει πως το ποσοστό όσων είχαν βιώσει προβλήματα σχετικά με άγχος ή κατάθλιψη από 36% το 2007 σχεδόν διπλασιάστηκε στο 2021, ανερχόμενο στο 63,6%.

Σε χαιρετισμό του στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων Παγκύπριας έρευνας σχετικά με τις ψυχολογικές και κοινωνικές ανάγκες των ατόμων με HIV/AIDS, ο κ. Χατζηπαντέλας είπε πως τα αποτελέσματα των παρεχόμενων υπηρεσιών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην Κύπρο συγκρίνεται με εκείνα των ευρωπαϊκών χωρών. Ωστόσο, πρόσθεσε, σε μικρότερο βαθμό αλλά δυστυχώς υπαρκτό παραμένει ακόμα το στίγμα και οι προκαταλήψεις προς τα οροθετικά άτομα, ενώ σημείωσε ότι πρόσφατα περιστατικά που είδαν το φως της δημοσιότητας επιβάλλουν την άμεση λήψη δράσης για τερματισμό τέτοιων φαινομένων.

Ο Υπουργός διαβεβαίωσε ότι το Υπουργείο Υγείας εντείνει τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της λοίμωξης HIV μέσω της Εθνικής Επιτροπής και σημείωσε πως η λειτουργία της Γρηγορείου Κλινικής έδωσε την ευκαιρία στα οροθετικά άτομα να έχουν δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και ψυχολογική στήριξη.

Τα αιτήματα των ανθρώπων της Κύπρου που ζουν με HIV/AIDS, διαφάνηκαν μέσα από έρευνα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας η οποία έθεσε στο μικροσκόπιο τις ψυχολογικές και κοινωνικές ανάγκες της κοινότητας των οροθετικών ατόμων, πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας , σε συνεργασία με την Κίνηση Συμπαράστασης για το AIDS και τη Γρηγόρειο Κλινική, την περίοδο Δεκεμβρίου 2020 - Μαΐου 2021.

Ανάμεσα στα αιτήματα αυτά, σύμφωνα με την έρευνα είναι η αύξηση του μηνιαίου επιδόματος κατά 200-300 ευρώ, που δίνεται από το 2018 στους ανθρώπους που ζουν με HIV/AIDS, η θέσπιση νομοθεσίας που να προστατεύει το δικαίωμά τους στη διεκδίκηση θέσεων εργασίας χωρίς υποχρεωτική υποβολή HIV εξέτασης, η επιμόρφωση όλων των επαγγελματιών υγείας σε θέματα που άπτονται του HIV/AIDS σε όλες τις υπηρεσίες του ΟΚΥπΥ, αλλά και των ιδιωτικών ιατρικών κέντρων, η στήριξη της Γρηγορείου Κλινικής από το κράτος για αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών της, αύξηση των γιατρών και του νοσηλευτικού προσωπικού, αλλά και η συχνότερη επαφή των οροθετικών με τη Γρηγόρειο και ευκολότερη πρόσβαση στην αντιρετροϊκή αγωγή.

Σε μια σύγκριση της παρούσας έρευνας (2021) με την ίδια έρευνα που πραγματοποιήθηκε πριν από 14 χρόνια (2007), διαπιστώνεται ότι ο κοινωνικός στιγματισμός των ανθρώπων που ζουν με HIV/AIDS στην Κύπρο συνεχίζει να υφίσταται σε πολλά επίπεδα. Πέραν τούτου, παραμένει αναγκαία η αύξηση του αριθμού των γιατρών και νοσηλευτών στην Γρηγόρειο Κλινική, ο φόρτος της οποίας έχει διπλασιαστεί κατά την τελευταία δεκαετία. Η επιμόρφωση των επαγγελματιών υγείας, τόσο στον δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα, αποτελεί αίτημα των ανθρώπων που ζουν με HIV/AIDS, ώστε να ελαχιστοποιηθεί το κοινωνικό στίγμα που καταγράφεται σε ιατρικό, θεσμικό, επαγγελματικό, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο.

Η έρευνα επικεντρώθηκε σε 19 τομείς αναγκών των ανθρώπων που ζουν με HIV/AIDS και παρακολουθούνται στη Γρηγόρειο Κλινική, όπως στέγαση, εισοδήματα, χρήση ουσιών, άγχος και κατάθλιψη, ερωτική ζωή και συντροφικότητα, αυτοπεποίθηση, εκπαίδευση, ίσες ευκαιρίες στην εργοδότηση, σχέσεις με γιατρούς, σχέσεις με οικογένεια και φίλους, κ.ά.

Το ποσοστό όσων είχαν βιώσει προβλήματα σχετικά με άγχος ή κατάθλιψη κατά τους τελευταίους 12 μήνες σχεδόν διπλασιάστηκε από 36% το 2007 σε 63,6% το 2021, ενώ τα προβλήματα που προκαλούν άγχος στους οροθετικούς και αναφέρθηκαν στην έρευνα του 2007 (το οικονομικό, η έλλειψη εργασίας, η δυσκολία στη μετακίνηση προς και από τη Γρηγόρειο, η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση) αναφέρθηκαν εκ νέου στην παρούσα έρευνα (2021). Επιπρόσθετα υπήρξαν και ανησυχητικές αναφορές που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής, όπως το άγχος ως αποτέλεσμα χρήσης ουσιών, αλλά και λόγω της έλλειψης φαρμάκων HIV που παρατηρήθηκε κατά το έτος 2020 (λόγω της πανδημίας Covid-19), καθώς και δεδηλωμένες αυτοκτονικές τάσεις.

Το 52% όσων συμμετείχαν στην έρευνα απάντησε ότι έχει κάνει χρήση ουσιών έστω και μια φορά στο παρελθόν, ενώ από αυτούς/ες, οι μισοί/ες έχουν κάνει χρήση κατά τους τελευταίους 12 μήνες. Το 16% όσων συμμετείχαν δηλώνει ότι αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα εθισμού σε ουσίες/αλκοόλ.

Τα θετικά ευρήματα αναφέρουν ότι το 97.4% των συμμετεχόντων/ουσών λαμβάνει τακτικά την αγωγή του, ενώ το 81.8% γνωρίζει ότι ο ιός είναι μη-ανιχνεύσιμος και οι ίδιοι/ες μη-μεταδοτικοί/ες. Ταυτόχρονα, ένα ποσοστό 8% των συμμετεχόντων/ουσών δηλώνει ότι πάντα αποκαλύπτει το HIV status σε ερωτικούς συντρόφους, ενώ 53.8% το αποκαλύπτει κάποιες φορές. Το 37.7% των συμμετεχόντων/ουσών δηλώνει ότι έχει σταθερό/η σύντροφο και από αυτούς/ες τα 2/3 έχουν μοιραστεί το HIV status τους με τους/τις συντρόφους τους.

Η μεγάλη πλειονότητα των όσων συμμετείχαν στην έρευνα (85.7% δήλωσε ομοφυλόφιλο σεξουαλικό προσανατολισμό), εκτός από το κοινωνικό στίγμα για το HIV/AIDS, έχει να αντιμετωπίσει και το στίγμα που προέρχεται από τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα/έκφραση φύλου (πολυεπίπεδο στίγμα). Και στις δύο έρευνες οι συμμετέχοντες αναφέρθηκαν ρητώς στο στίγμα και στην αρνητική στάση έναντι στην ομοφυλοφιλία. Τέλος, το κοινωνικό στίγμα εμφανίζεται εντός της ίδιας της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, αλλά και με άλλους Επαγγελματίες Υγείας, εκτός Γρηγορείου (π.χ. Οδοντίατροι, Νοσηλευτές σε υπηρεσίες, ακτινολόγοι), στο εργασιακό περιβάλλον, στην οικογένεια, ακόμα και σε σχέση με το γονεϊκό ρόλο και τα γονεϊκά δικαιώματα.

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, ο Επικεφαλής και επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας, Ανώτερος Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Καθηγητής Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς, επισήμανε ότι «η χάραξη ενημερωμένης πολιτικής και παρεμβάσεων που να απευθύνονται στην κοινότητα των οροθετικών ανθρώπων είναι ο βασικός στόχος της έρευνας, που ευελπιστεί να συμβάλει σημαντικά στη λήψη αποφάσεων για τις αλλαγές που απαιτούνται, ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής των οροθετικών συνανθρώπων μας».

Με τη σειρά του, ο Διευθυντής της Γρηγορίου Κλινικής, Δρ Ιωάννης Δημητριάδης, ανέφερε ότι η συγκεκριμένη έρευνα αποτελεί πολύ σημαντικό εργαλείο για τη συνεχή βελτίωση των υπηρεσιών που η Γρηγόρειος προσφέρει στους οροθετικούς και πρόσθεσε «Θέλουμε να στηρίξουμε έμπρακτα την κοινότητα των οροθετικών και να βελτιώσουμε σημαντικά τις συνθήκες της καθημερινότητάς τους, και θα το πράξουμε, με τη στήριξη της Πολιτείας, ώστε η Γρηγόρειος να συνεχίσει να αποτελεί το λιμάνι των ανθρώπων αυτών».

Επικεφαλής και επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας ήταν ο Ανώτερος Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Καθηγητής Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς, ενώ την ερευνητική ομάδα αποτελούσαν o Δρ. Ιωάννης Δημητριάδης, Πνευμονολόγος και Διευθυντής της Γρηγορείου Κλινικής, ο Δρ. Γεώργιος Σιακαλλής, Ειδικός Λοιμωξιολόγος στη Γρηγόρειο Κλινική, η Γεωργία Χαραλάμπους, υποψήφια διδακτόρισσα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, η Ivonne Valdes Paez Πέτρου, Κλινική Ψυχολόγος της Κίνησης Συμπαράστασης για το AIDS, τοποθετημένη στη Γρηγόρειο Κλινική, η Ζωή Κακότα, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Κίνησης Συμπαράστασης για το AIDS και ο Χρίστος Κρασίδης, Εκτελεστικός Συντονιστής της Κίνησης Συμπαράστασης για το AIDS.